Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şadiye Deniz ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Medya ve İletişim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Elif Korap Özel, gazetecilikte arama motoru optimizasyonunu konu alan iki ayrı araştırma gerçekleştirdi.
Çalışmayı, Türkiye’de web siteleri en fazla ziyaret edilen ulusal gazetelerin SEO editörleriyle birlikte hazırladıklarını anlatan Doç. Dr. Şadiye Deniz, “Araştırmalar, insanların Google’da bir şey aradıklarında sadece ilk sayfaya baktıklarını ortaya koyuyor. İkinci sayfaya ise nadiren tıklıyorlar. İlk sayfanın ilk sıralarında olmak ise büyük avantaj. Online satış yapan şirketler başta olmak üzere ürün ve hizmetlerini tanıtmak isteyen pek çok kurum ve kuruluş için artık Google’da olmak yetmiyor, ilk sayfada olmak gerekiyor. Hal böyle olunca gazetecilik pratikleri de elbette bundan etkileniyor. Gazeteciler için de haberlerini ilk sayfada göstermek önemli. Bu da SEO editörlüğü (arama motoru optimizasyonu editörlüğü) olarak tanımlayabileceğimiz yeni bir gazetecilik faaliyet alanı yaratıyor” diye konuştu.
SEO gazeteciliği nedir, SEO editörleri gazeteci mi? Haberi ilk sıraya çıkarmak için kullandıkları SEO stratejileri neler? Bu işin gazeteciliğe katkısı nedir? gibi sorulara yanıt aradıklarını aktaran Doç. Dr. Elif Korap Özel ise, “Türkiye’de SEO birimi kuran gazetelerin listesini oluşturduk ve ne kadar yaygın bir faaliyet alanı olduğunu gördük” dedi.
“ SEO sadece gazetecilikte kullanılan bir strateji değil”
Haber tüketim alışkanlıklarının değiştiğini ve bu değişimin haber üretim pratiklerini de değişime zorladığını vurgulayan Doç. Dr. Özel, sözlerini şöyle sürdürdü: “Aslında SEO sadece gazetecilikte kullanılan bir strateji değil. Online alışveriş sitelerinden gazetelere kadar artık pek çok şirket SEO uzmanı ile çalışıyor. Çünkü iyi bir SEO uzmanı ile organik bir şekilde, yani Google’a para ödemeden ilk sayfada yer almak mümkün. Türkiye’de gazetecilikte arama motoru optimizasyonu sadece Google için yapılıyor, çünkü internet kullanıcılarının en fazla kullandığı arama motoru Google. Bu nedenle diğer arama motorlarına yönelik bir çalışma şu an için yapılmıyor.”
Gazetelerin sadık okurları dışında ve daha kalabalık olan bir grubun haber okumak için belirli bir gazetenin web sitesini ziyaret etmek yerine aradığı konuyu Google’a sorduğunu aktaran Doç. Dr. Özel, şu bilgileri verdi: “Araştırmayı yaparken görüştüğümüz kıymetli bir gazeteci şöyle söylemişti: ‘Spor ayakkabı almak istediğinizde, Google’a aklınızdaki markayı yazıp arattığınızda hangi siteler en üstte çıkıyorsa, onların SEO’su en başarılı demektir. Aynı şeyi bugün haber siteleri de yapmak zorunda kalıyor. Çünkü bugün internette yazdığımız/okuduğumuz/izlediğimiz/sunduğumuz içerikler bir nevi spor ayakkabısı konumunda.’ Okur artık haberi de Google’a soruyor. O nedenle haberinizi Google’da gösterebilmeniz önemli. Pek çok kullanıcı Google arama motoruna “haber”, “son dakika”, “patlama” vb. anahtar kelimeleri yazıp karşısına çıkan ilk sayfadaki haber linklerinden birini tıklıyor. Bu nedenle haber siteleri ve gazeteciler için o ilk sayfada gösterilmek önemli. Elbette ilk sayfada görünür olduktan sonra tercih edilmede haber başlığının ilgi çekici ve diğerlerinden farklı olması gibi başka faktörler de devreye giriyor.”
Diğer taraftan bu yeni gazetecilik pratiğinin mesleğe katkısı kadar olumsuz sonuçlarının da ele alınmasının gerekliliğine işaret eden Doç. Dr. Deniz; şunları kaydetti. “Araştırmaya katılan bir gazetecinin dediği gibi SEO, sektörde bir Google gazeteciliği pratiği yarattı, bu çok iyi bir şey değil.  Ama diğer taraftan Google’da önde olmak da önemli. SEO haberciliği, gazetecilik için adeta bir necessary evil (gerekli kötü).  SEO gazeteciliği dijital çağda var olmak için önemli ama gazetecilikten götürdükleri de var. Bu konuyu gazetecilerin ve gazetecilik akademisyenlerinin dikkatine sunarak, dijitalleşmenin gazeteciliği nasıl değiştirdiğini ortaya koymak istedik. Yeni gazetecilik pratiklerini anlamayı, gazeteciliğin geleceğine ilişkin de bir fikir vermesi açısından önemli görüyoruz.”
Araştırmacıların “Google Gazeteciliği: Dijital Çağda Bir ‘Gerekli Kötü’ Olarak SEO Haberleri ve Haberin Tık Uğruna Deformasyonu” başlıklı araştırmasına Connectist ve “Google Gazeteciliği mi Empati Editörlüğü mü? Gazetecilikte SEO Editörlüğü ve Dönüşen Gazetecilik Pratikleri Üzerine Bir Araştırma”sının tam metnine Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi’nin web sitelerinden ulaşmak mümkün.