Eski Borsa İstanbul Başkanı ve AK Parti İzmir milletvekili adayı İbrahim Turhan, Merkez Bankasının araç bağımsızlığı ve fiyat istikrarının Bankanın öncelikli hedefi olduğu hususları tartışma konusu yapılmadan bazı konulardaki esnekliğinin genişletilebileceğini söyledi.

 

Turhan, CNBC-E’de katıldığı canlı yayında, Merkez Bankasının yapısıyla ilgili soruları cevapladı. Merkez Bankasının yapısında değişiklikle ilgili bir soruya, “Merkez Bankasının araç bağımsızlığının devam etmesi hususunda, fiyat istikrarının merkez bankası için birinci öncelik olması hususunda hiç bir tereddüt yok. Zaten AK Parti’nin seçim beyannamesinde de açıkça yer almış durumda. Dalgalı kur rejiminde de her hangi bir değişiklik öngörülmüyor” dedi.

 

Yaşanan küresel ekonomik krizde bütün dünyada merkez bankalarının fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarla da yakından ilgilendiğinin görüldüğünü anlatan Turhan, Avrupa, İngiltere ve ABD merkez bankalarının buna örnek verilebileceğini ifade etti. Turhan, “Nitekim İngiliz merkez bankası, krizin başında bankacılık otoritesiyle merkez bankasının görev ve sorumlulukları çok kesin bir şekilde bir birinden ayrıştırılmış olduğu için krize müdahalede geç kaldı ve sonunda bir takım sıkıntılara da yol açtı. Geldiğimiz noktada İngiliz Merkez Bankası’nın bankacılık düzenleme ve denetimiyle ilgili çok daha geniş yetki ve sorumluluk üstlenmesi hatta bankacılık düzenleme ve denetleme otoritesi ile birleştirilmesi dahi gündeme geldi. Avrupa Merkez Bankası’nın da benzer bir şekilde bankacılık sektörüyle ilgili  yetki ve sorumlulukları denetim ve düzenleme gücü artırıldı” cevabını verdi.

 

MB RİSKLERİN DENETİMİ KONUSUNDA BÜYÜK ÇABA GÖSTERİYOR

 

“Krizle birlikte bizim merkez bankamızda gerek ülkenin finansal risklerinin azaltılması, kontrol altına alınma ve önlenmesi adına gerekse cari açıktan kaynaklanabilecek makro risklerin denetim altına alınması anlamında büyük bir çaba gösteriyor” diye konuşan Turhan  şunları söyledi:

“Ne yazık ki elindeki araç imkanları sınırlı olduğu için bu konularla ilgili zaman zaman birinci önceliği fiyat istikrarı sağlamaya yönelik  vurgulanması gereken para politikası aracı olarak faizi kullanmak zorunda kalıyor. Bu ise para politikasının genel çerçevesinde gereksiz bir karmaşıklığa, zaman zaman yatırımcıların yapılan hareketin, atılan adımın ‘sıkılaştırma mı? gevşeme mi?’ olduğunu anlayamamasına yol açabiliyor. Bu durumda MB’ye daha fazla ilave bir iletişim yükü ve ağırlığı getiriyor. Bu bakımdan para politikası genel çerçevesinin basitleştirilmesi, MB’nin finansal istikrarla ilgili, cari açıkla ilgili çok daha tesirli çalışabilmesi ve aynı zamanda fiyat istikrarıyla çelişmemek kaydıyla büyüme ve istihdam politikalarını destekleme görevini de daha etkin bir şekilde yerine getirebilmesi gerekir. Bunun için daha esnek, daha hızlı hareket eden ve etkili konum alan bir MB için, BM’nin mevcut araçlarına ilave bir takım araçlar eklenmesinden bahsettim. Merkez Bankasının kapasitesinin güçlendirilmesi gerekiyorsa diye şahsi bir cümle kullanarak bunun içinde yasal değişiklik gerekiyorsa bu da düşünülebilir değerlendirilebilir dedim.”

 

İHTİYAÇ DOĞARSA YAPILABİLİR

 

“Burada MB için bir yeniden yapılanmayı mı kast ediyorsunuz aslında” yönündeki bir soruya Turhan, küresel ekonomik krizlerin merkez bankalarının gücünü artırması gerektiğini ortaya koyduğunu ifade etti.

Turhan, “Tabii ki nasıl İngiliz MB, nasıl Avrupa Merkez bankası küresel krizin öğrettiği dersler konusunda yeniden yapılandırıldıysa, kendisini daha etkili daha güçlü bir hale getirdiyse böyle bir ihtiyaç duyulursa tabi ki seçimden sonra tartışılacak bir konu. Teknik olarak böyle bir ihtiyaç doğarsa. Yabancılarla yaptığım görüşmelerde en çok şu soruyla karşılaşıyorum. Para politikası çok karışık. Zaman zaman atılan adımın çok doğru ve yerinde de olsa yeterince anlaşılamadığını, ya da geç anlaşıldığını ifade ediyorlar. Bu bakımdan para politikasını basitleştirmek MB’nin gücünü ve etkinliğini artırmak için bir yeniden yapılandırma ihtiyacı doğarsa tabi ki değerlendirilebilir. Tıpkı İngiltere Merkez Bankasında ABD Merkez Bankasında ve Avrupa Merkez bankasında olduğu gibi” dedi.

 

“MB bir süredir rezerv opsiyon mekanizması gibi, faiz koridoru gibi farklı farklı araçlar kullanıyor. Hep araç yelpazesinin ne kadar geniş olduğunu vurguluyor. Siz burada MB’nin politikalarının basitleştirilmesi gerektiğine vurgu yapıyorsunuz. ‘Bu mekanizmalardan koridordan vaz geçelim tek bir faizle mesela yola devam edelim’ gibi bir yeniden yapılandırmayı da mı kast ediyorsunuz?” yorumuna, Turhan, şu cevabı verdi:

“Benim düşüncem para politikası doğrudan doğruya fiyat istikrarını sağlamaya odaklanıp ve elindeki politika faizin bu konuyla ilgili daha etkili ve esnek bir şekilde kullanırsa daha başarılı olur diye düşünüyorum. MB’nin politikalarının piyasalar tarafından da daha rahat ve kolay anlaşılması konusunda uygun olur diye kişisel düşüncelerimi dile getirdim”

 

YASA DEĞİŞİKLİĞİ ŞART MI?

 

Turhan, “Bunun için MB para politikasının basitleştirilmesi için bir yasa değişikliği şart mıdır?” yönündeki bir soruya ise “Hayır, şayet böyle bir şeye gerek olursa ihtiyaç duyulursa dedim. Mesela orada bana ‘büyümeyle ilgili de MB bir sorumluluk üstelenebilir mi?’ diye soruldu. Bende dedim ki MB’nin mevcut yasası fiyat istikrarıyla çelişmemek şartıyla büyüme ve istihdam politikalarına destek vermeyi bir yükümlülük olarak getiriyor. Bununla ilgili her hangi bir değişikliğe gerek yok. Ama finansal istikrarın sağlanması, bazı risklerin önlenmesi, sınırlanması ve kontrol altına alınması için şayet veriler,  MB’nin teknik kapasitesinin artırılmasını, araç çeşitliliğinin artırılmasını, daha etkin daha hızlı karar alması yönünde yeniden yapılandırılmasını işaret ediyorsa bu tartışabilir. Nitekim bu ABD’de yapıldı, İngiltere’de yapıldı. Avrupa Birliği’nde yapıldı” dedi.

“İlla bir yasal değişiklik olması gerektiğine vurgu yapmadığınızı belirtiyorsunuz, belki yasa değişikliği olmadan da bir yeniden yapılanma olabilir” diyorsunuz yorumuna, Turhan, “Bahsettiğim çerçevede yasa değişikliği gerekiyorsa yasa değişikliği olur. Daha alt düzenlemelerde bir takım değişiklikler olur. Organizasyonel değişiklikler gerekirse onlar da yapılır. Önemli olan neyi hedeflediğimizdir. MB’nin fiyat istikrarı öncelikleri korunacak, araç bağımsızlığı korunacak.” dedi.

 

DALGALI KUR VE FİYAT İSTİKRARI BİRİNCİ ÖNCELİK

 

Turhan, “Dalgalı kur rejimi, araç bağımsızlığı ve fiyat istikrarının birincil öncelik olması konuları tartışılmamalı dahi diyorsunuz. Yılbaşından beri de duyduğumuz konu da hep MB’nin görev alanı içinde büyüme, ihracat ve istihdamı desteklemek de dahil edilmeli. Bu çerçevede faiz indirimi konusunda MB daha rahat ve cesur davrana bilir çağrıları. Sizin açıklamalarınızı duyunca biraz o çağrılar da hatırlandı. O çerçevede bir şey eklemek ister misiniz?” sorusuna,

“MB’nin büyüme ve istihdamla ilgili görev ve sorumluluğu zaten yasa ile tanımlanmıştır. Eximbank’a kredi vererek de ihracatı destekliyor. Dolayısıyla bu konularda zaten yasal değişikliği gerektirecek bir durum yok. MB’nin diğer ülkelerde de gördüğümüz gibi gerek finansal risklerin, gerek makro risklerin kontrol altına alınmasıyla ilgili daha etkin bir görev ve sorumluluk alması gerekir. Önümüzdeki dönemde büyüme bütün dünya için küresel ekonomi için önemli olacak. MB’nin yasasında da ifade edildiği gibi, fiyat istikrarıyla çelişmemek kaydıyla büyüme ve istihdam politikalarını desteklemeye devam etmelidir. İhracatı desteklemeye devam etmelidir. Bunun için de şayet elindeki araçlar yetmiyorsa, yeni araçlara ihtiyaç duyuyorsa onlar da elbette yerine getirilmelidir.” cevabını verdi.